Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τα συμπληρώματα διατροφής
Πρωτεΐνη, κρεατίνη, αμινοξέα! Θέλετε να πάρετε κάποιο συμπλήρωμα διατροφής, αλλά δεν ξέρετε ποιο είναι το κατάλληλο για σας; Διαβάστε προσεκτικά τον οδηγό που ακολουθεί! Πρέπει να είστε άκρως προσεκτικοί με τα σκευάσματα διατροφής! Ποτέ μην παίζετε την υγεία σας κορόνα γράμματα…
Όταν πρόκειται για συμπληρώματα διατροφής, το να διακρίνετε την αλήθεια από το μύθο μπορεί να αποδειχθεί κρίσιμο για την υγεία σας. Όλοι έχουμε ακούσει διαφημίσεις του στυλ, «Γίνεται τέλειος σε χρόνο μηδέν!» ή «Κάψτε λίπος με τον εύκολο τρόπο!». Όλο αυτά ακούγονται πράγματι πολύ ωραία. Αλλά όλα είναι σχετικά.
Η σύγχρονη σειρά συμπληρωμάτων υγείας και fitness είναι τεράστια και μπορεί να σας μπερδέψει τόσο, ώστε να μην είστε σε θέση να ερευνήσετε και να αποφασίσετε ποιο είδος συμπληρώματος είναι το κατάλληλο για το σώμα σας. Έτσι, οι στόχοι της προπόνησής σας μπορεί να γίνουν ακόμα πιο δύσκολοι. Τα συμπληρώματα μπορεί να είναι αποτελεσματικά στο να σας βοηθήσουν να φτάσετε τους στόχους σας, αλλά υπάρχει και η πιθανότητα να αυξήσουν τους ρυθμούς της καρδιάς σας και την πίεση του αίματος, ενώ άλλα μπορεί να μην φέρουν καθόλου αποτελέσματα.
Πριν βιαστείτε λοιπόν να αποφασίσετε ποιο συμπλήρωμα να αγοράσετε, συμβουλευτείτε τον οδηγό του ΜΕΝ 24. Σας παρουσιάζουμε μερικά από το πιο δημοφιλή συμπληρώματα υγείας και fitness που υπάρχουν σήμερα.
1. Σκόνη πρωτεΐνηςΤι είναι: Η πρωτεΐνη από μόνη της δεν θα σας βοηθήσει να «χτίσετε» μύες. Πρώτα πρέπει να τους δουλέψετε. Είναι αποτελεσματική στο να θρέφει τους μύες σας κατά τη διάρκεια της προπόνησης και θα βοηθήσει κατόπιν στη διαδικασία ανάρρωσης. Αν πάρετε περισσότερη πρωτεΐνη απ’ ότι χρειάζεται το σώμα σας, δεν θα αποφέρει κάποιο όφελος, αλλά αντίθετα μπορεί να υποβάλλει σε εξαιρετική πίεση το συκώτι και τα νεφρά σας. Εκτός από την ανανέωση του ιστού, χρησιμοποιείται επίσης για την ανάπτυξη ορμονών και ενζύμων που βοηθούν στην
ανάπτυξη του αίματος, του δέρματος, των κοκάλων και του χόνδρου. Γι’ αυτό, όταν λαμβάνεται σε συνδυασμό με την προπόνηση, θεωρείται ένα αποτελεσματικό και ασφαλές μέσο δημιουργίας μάζας σώματος και μπορεί να σας βοηθήσει να διατηρηθείτε σε φόρμα. Όπως όμως και κάθε άλλο συμπλήρωμα, έτσι και η πρωτεΐνη πρέπει να λαμβάνεται υπεύθυνα και με μέτρο.
Πώς να το χρησιμοποιήσετε: Η ακριβής ποσότητα πρωτεΐνης που μπορείτε να λαμβάνετε καθημερινά είναι ένα γραμμάριο για κάθε μισό κιλό του σωματικού σας βάρους. Η σκόνη πρωτεΐνης τυπικά αναμειγνύεται στα σέικ ή τους χυμούς και μπορείτε να την παίρνετε σε διάφορες φάσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας -- δεν χρειάζεται να την πάρετε όλη με τη μία. Το πρωί, μπορεί να βοηθήσει το σώμα σας να βγει από την καταβολική κατάσταση που βρίσκεται μετά τον ύπνο. Αν την πάρετε πριν από την προπόνηση θα θρέψει τους μύες σας κατά τη διάρκεια της άσκησης και κατόπιν θα βοηθήσει στην διαδικασία της ανάρρωσης. Αν πάλι την πάρετε πριν πάτε για ύπνο το βράδυ, θα βοηθήσει ακόμα περισσότερο στη διαδικασία ανάρρωσης, καθώς η πιο δραστική αναδημιουργική περίοδος εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της ξεκούρασης.
2. ΑμινοξέαΤι είναι: Αφού λαμβάνεται η πρωτεΐνη, διασπάται σε αμινοξέα. Είναι γνωστά ως οι δομικές της μονάδες και είναι υπεύθυνα για την ανάπτυξη όλων των ενζύμων του σώματός σας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είναι υπεύθυνα για την πέψη. Εκτός του ότι είναι χρήσιμα και για άλλες κρίσιμες λειτουργίες του σώματος, όταν λαμβάνονται σε συνδυασμό με την προπόνηση, βοηθούν και στην ανάρρωση και την ανάπτυξη των μυών. Κάθε ένα από τα συνηθισμένα γνωστά αμινοξέα έχουν μια συγκεκριμένη λειτουργία στο ανθρώπινο σώμα. Είναι χωρισμένα σε δύο είδη: τα βασικά και τα δευτερεύοντα. Τα βασικά αμινοξέα δεν παράγονται φυσικά από το σώμα και πρέπει να ληφθούν από τροφές, ενώ τα δευτερεύοντα παράγονται φυσικά από το σώμα.
Πώς να το χρησιμοποιήσετε: Μολονότι οι προτεινόμενες δόσεις ποικίλουν και εξαρτώνται από το είδος του αμινοξέος, ενάμισι γραμμάριο σκόνης τρεις φορές τη μέρα είναι μια συνηθισμένη ικανοποιητική ποσότητα. Για να έχετε τα καλύτερα αποτελέσματα πρέπει να τα πάρετε πριν γυμναστείτε ή μετά την προπόνηση, για να θρέψουν τους μύες και να τους βοηθήσουν να αναρρώσουν. Συνίσταται να τα παίρνετε σε μορφή καψουλών, γιατί, για να παραχθούν οι περισσότερες ταμπλέτες, χρησιμοποιείται ζέστη και συμπίεση και αυτή η διαδικασία μπορεί να καταστρέψει πραγματικά τα αμινοξέα. Το ποιο είναι το κατάλληλο αμινοξύ για σας, εξαρτάται από τους στόχους που έχετε θέσει. Ωστόσο, η ισολευκίνη, η λευκίνη και η βαλίνη βοηθούν να προωθηθεί η ανάπτυξη των μυών, ενώ η γλουταμίνη παρέχει γλυκόζη που δίνει στο σώμα ενέργεια.
3. Ανθρώπινη Αυξητική ΟρμόνηΤι είναι: Πρόκειται για μια ορμόνη που απελευθερώνεται φυσικά από το σώμα σας μέσω του βλεννογόνου αδένα, ο οποίος βρίσκεται στο μέσο του εγκεφάλου. Είναι υπεύθυνη για αρκετές κρίσιμες λειτουργίες του σώματος, συμπεριλαμβανομένης της παροχής ενέργειας και της ανάπτυξης και ανάρρωσης των μυών. Τα συμπληρώματα της ορμόνης HGH που μπορείτε να αγοράσετε και χωρίς συνταγή γιατρού, είτε περιέχουν την ορμόνη αυτή είτε προωθούν την παραγωγή της. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα αυτού του συμπληρώματος δεν έχει αποδειχθεί και πρέπει να είστε προσεκτικοί, όταν χρησιμοποιείτε κάθε είδος αυτής της ορμόνης. Επιπλέον, έχει αναφερθεί και η πιθανότητα τα συμπληρώματά της να προκαλούν καρκίνο, καθώς και άλλες σοβαρές παρενέργειες. Ο λόγος που η Ανθρώπινη Αυξητική Ορμόνη έχει τόση μεγάλη απήχηση είναι γιατί μειώνεται φυσικά στο σώμα σας, περίπου μετά από την ηλικία των 30 ετών, και συνεχίζει να ελαττώνεται κατά τη διάρκεια της ζωής σας. Πιστεύεται ότι μπορεί να μειωθεί ακόμα και κατά 80%.
Πώς να το χρησιμοποιήσετε: Τα συμπληρώματα της Ανθρώπινης Αυξητικής Ορμόνης δεν συνιστώνται, καθώς οι επιδράσεις τους δεν έχουν αποδειχθεί και υπάρχει η πιθανότητα να προκαλέσουν σοβαρές παρενέργειες. Ωστόσο, οι άνθρωποι τα χρησιμοποιούν μέσω καθορισμένων ενέσεων, στοματικών σπρέι και βοτανικών χαπιών.
4. ΚρεατίνηΤι είναι: Οι επιδράσεις των συμπληρωμάτων κρεατίνης βρίσκονται υπό συζήτηση, καθώς το συγκεκριμένο συμπλήρωμα δεν έχει μελετηθεί εκτενώς. Ωστόσο, πολλοί επαγγελματίες υγείας εφιστούν την προσοχή για τη χρήση της. Σχεδόν 2 γραμμάρια φυσικής κρεατίνης παράγονται καθημερινά στο συκώτι, τα νεφρά και το πάγκρεας. Χρησιμοποιείται για να παράγει τριφωσφορικό άλας αδενοσίνης (ATP) – ένα μόριο που είναι υπεύθυνο για την παροχή ενέργειας στους μύες σας. Μπορείτε να λάβετε επιπλέον κρεατίνη από τη διατροφή σας, μέσω του κρέατος ή του ψαριού. Όταν οι άνθρωποι παίρνουν συμπληρώματα κρεατίνης, τυπικά θα αναφέρουν αμέσως ότι πήραν κάποια κιλά. Ωστόσο, αυτή η αρχική αύξηση βάρους είναι υγρά και όχι μύες. Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν αυξημένες αθλητικές επιδόσεις, καθώς και αυξημένη δύναμη, αλλά είναι άγνωστο κατά πόσο αυτές οι παρενέργειες είναι ή όχι καθαρά ψυχολογικές. Επιπλέον, η κρεατίνη είναι γνωστό ότι προκαλεί αφυδάτωση και, σε κάποιες περιπτώσεις, υπήρχαν αναφορές παρενεργειών που συμπεριελάμβαναν αποπληξία, ακανόνιστους χτύπους της καρδιάς και κράμπες. Όπως και τα οφέλη της, έτσι και αυτές οι παρενέργειες δεν έχουν αποδειχθεί συγκεκριμένα και δεν γνωρίζουμε αν πρόκειται για το άμεσο αποτέλεσμα από τη λήψη του συμπληρώματος.
Πώς να το χρησιμοποιήσετε: Η κρεατίνη δεν συνίσταται συχνά, εξαιτίας των αναπόδειχτων γεγονότων και των πιθανών της παρενεργειών,. Εκείνοι που την παίρνουν, χρησιμοποιούν χάπια ή αναμειγνύουν σκόνη κρεατίνης σε νερό, χυμό ή σέικ. Η κατάλληλη δόση δεν είναι γνωστή και έχουν αναφερθεί ποικίλες οδηγίες σχετικά με αυτή.
5. ΓλουταμίνηΤι είναι: Γλουταμίνη είναι το αμινοξύ που, στην υψηλότερη ποσότητα, παράγεται από το σώμα σας. Πρόκειται για ένα δευτερεύον αμινοξύ, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να παραχθεί φυσικά από τον οργανισμό μέσω άλλων αμινοξέων. Είναι υπεύθυνη για την ανάπτυξη της γλυκόζης που εφοδιάζει το σώμα με ενέργεια. Επιπλέον, μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της μυϊκής μάζας και την ανάρρωση από τη αθλητική προπόνηση. Από τη στιγμή που η γλουταμίνη παράγεται φυσικά από τους σκελετικούς μύες, η εντατική αθλητική προπόνηση έχει θεωρηθεί ότι μειώνει τα επίπεδά της, όταν οι μύες δουλεύουν. Γι’ αυτό το λόγο τα συμπληρώματα γλουταμίνης θεωρούνται ένα αποτελεσματικό μέσο αναπλήρωσης των αποθεμάτων της για τους αθλητές που προπονούνται σκληρά.
Πώς να το χρησιμοποιήσετε: Η κατάλληλη δόση γλουταμίνης ποικίλει ανάλογα με το ποιον θα ρωτήσετε. Ωστόσο, μελέτες έδειξαν ότι 5 γραμμάρια μετά από εντατική προπόνηση και 5 γραμμάρια 2 ώρες αργότερα είχαν θετικά αποτελέσματα. Άλλες μελέτες έδειξαν ότι το σώμα μπορεί εύκολα να αντέξει 20 γραμμάρια τη μέρα.
Γνωρίστε το σώμα σας
Όπως μπορείτε να διαπιστώσετε, στη βιομηχανία συμπληρωμάτων διατροφής υπάρχει ποικιλία απόψεων. Θα έρθετε αντιμέτωποι με του ισχυρισμούς και την διαφημιστική εκστρατεία των κατασκευαστών που θα σας προτρέπουν να αγοράσετε το προϊόν τους. Δυστυχώς, οι ισχυρισμοί αυτοί ενδυναμώνονται από το γεγονός ότι ο Οργανισμός Διαχείρισης Τροφίμων και Φαρμάκων (Food an Drug Administration ) δεν ρυθμίζει τα συμπληρώματα διατροφής με τον ίδιο τρόπο, όπως κάνει με τα φάρμακα. Ο καλύτερος τρόπος για να βεβαιωθείτε ότι παίρνετε τα σωστά συμπληρώματα για τους συγκεκριμένους στόχους της προπόνησής σας είναι να συμβουλευτείτε ένα παθολόγο ή φαρμακοποιό, κυρίως αν ταυτόχρονα παίρνετε και κάποια φάρμακα. Δεν πρόκειται μόνο για τη σωματική σας διάπλαση. Πρόκειται για την υγεία σας.
Από το MEN24
Ο ρόλος των συμπληρωμάτων διατροφής
Σύμφωνα με τον ΕΟΦ, τα συμπληρώματα διακρίνονται σε δύο κατηγορίες ανάλογα με την προβλεπόμενη χρήση τους:
- Συμπληρώματα διατροφής: Πρόκειται για διατροφικά προϊόντα, με σκοπό την συμπλήρωση της συνήθους δίαιτας.
- Τρόφιμα ειδικής διατροφής: Πρόκειται για τρόφιμα τα οποία λόγω της ειδικής σύνθεσής τους προορίζονται για ειδική διατροφή συγκεκριμένων ομάδων πληθυσμού π.χ για υγιή βρέφη ή νήπια, για ειδικές κατηγορίες ατόμων με διαταραγμένο μεταβολισμό, ή για κατηγορίες ατόμων που βρίσκονται σε ειδική κατάσταση της φυσιολογίας τους.
ΕΟΦ-Διάθεση Συμπληρωμάτων Διατροφής και Τροφίμων Ειδικής Διατροφής (07/12/2004)
Το 2004 δημοσιεύτηκαν οι ‘Περί Συμπληρωμάτων Διατροφής Κανονισμοί’ σε εναρμόνιση με την Οδηγία 2002/46/ΕΚ Του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Σύμφωνα με αυτούς λοιπόν ‘συμπληρώματα διατροφής’ ορίζονται τα τρόφιμα με σκοπό τη συμπλήρωση της συνήθους δίαιτας, τα οποία αποτελούν συμπυκνωμένες πηγές θρεπτικών συστατικών ή άλλων ουσιών με θρεπτικές ή φυσιολογικές επιδράσεις, μεμονωμένων ή σε συνδυασμό.
Διατίθενται στο εμπόριο σε δοσιμετρικές μορφές, ήτοι μορφές παρουσίασης όπως, κάψουλες, παστίλιες, δισκία, χάπια και άλλες παρόμοιες μορφές, καθώς και φακελάκια σκόνης, φύσιγγες υγρού προϊόντος, φιαλίδια με σταγονόμετρο, και άλλες παρόμοιες μορφές υγρών και κόνεων που προορίζονται να ληφθούν σε προμετρημένες μικρές μοναδιαίες ποσότητες.
Συμπληρώματα διατροφής είναι:
- προϊόντα που περιέχουν συμπυκνωμένα ένα ή περισσότερα θρεπτικά συστατικά των οποίων ο προορισμός είναι να συμπληρώνουν το ημερήσιο διαιτολόγιο του ανθρώπου όταν η διατροφή του δεν είναι ισορροπημένη και δεν ανήκουν στην κατηγορία των κοινών τροφών
- δεν είναι φάρμακα σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις περί φαρμάκων
- ούτε προϊόντα ειδικής διατροφής και
- δεν προορίζονται για ειδικές κατηγορίες ατόμων.
(Πηγή: Εφημερίδα της Κυβέρνησης, Τεύχος Δεύτερο, Αρ. Φύλλου 935, 13 Νοεμβρίου 1995)
Ποιος πρέπει να τα διαθέτει
Τα συμπληρώματα διατροφής διατίθενται αποκλειστικά από τα φαρμακεία με βάση την με αριθ. Υ1/Γ.Π 127962/03 27.2.2004 Υπουργική Απόφαση.
Στη νομοθεσία η πώληση συμπληρωμάτων διατροφής ορίζεται να διενεργείται από καταρτισμένο προσωπικό το οποίο μπορεί να είναι :
- διαιτολόγος ή επιστήμονας τροφίμων
- εγγεγραμμένος ιατρός
- φαρμακοποιός ή
- άλλο πρόσωπο το οποίο θα είναι καταρτισμένο σε σχέση με τα συμπληρώματα διατροφής ή την υγιεινή διατροφή.
Οι πωλήσεις των συμπληρωμάτων
Οι πωλήσεις συμπληρωμάτων διατροφής αυξήθηκαν κατά 100 % ανάμεσα στο 1992 και το 1996
Το 2004 τα καθαρά κέρδη της βιομηχανίας των συμπληρωμάτων υπολογίζεται στα 20.3 δις δολλάρια (Annual Industry Review, 2005).
To 70% των Αμερικάνων καταναλώνει καθημερινά, σε κάποια μορφή, κάποιο συμπλήρωμα διατροφής, από τα οποία οι βιταμίνες και τα μεταλλικά στοιχεία είναι τα πιο δημοφιλή. (FDA Health and Diet Survey, 2004)
Στη μελέτη NHANES 1999-2000 βρέθηκε πως το 52% των ενηλίκων είχαν πάρει βιταμινούχο συμπλήρωμα τον προηγούμενο μήνα και 35% δήλωσαν τακτική πρόσληψη συμπληρώματος βιταμινών και μετάλλων (MVMM). (Radimer K, Am J Epidemiol, 2004)
Χρειαζόμαστε τα συμπληρώματα;
Γενικά, γνωρίζουμε πως καταναλώνοντας καθημερινά 5 μικρομερίδες φρούτων και λαχανικών λαμβάνουμε μια σημαντική ποσότητα βιταμινών, ιχνοστοιχείων, φυτικών ινών, αλλά και άλλων θρεπτικών συστατικών. Επιπρόσθετα, καταναλώνοντας μια διατροφή που ακολουθεί τις επιταγές της Πυραμίδας της Διατροφής, με παρούσες όλες τις ομάδες των τροφίμων, σε σωστές αναλογίες και ποσότητες, προσφέρουμε στον οργανισμό μας όλα τα θρεπτικά συστατικά.
Τέλος, συμπεριλαμβάνοντας στη διατροφή μας κάποια ειδικά τρόφιμα που περιέχουν συγκεκριμένα συστατικά με αποδεδειγμένη θετική και ευεργετική δράση για τον οργανισμό μας π.χ. αντιοξειδωτικές βιταμίνες, φλαβονοειδή, ρεσβερατρόλη καλύπτουμε ακόμα περισσότερο τις διατροφικές μας ανάγκες μέσα από μια πλήρη διατροφή. Άρα υπάρχει η γενική αποδοχή πως μια δίαιτα με τρόφιμα από όλες τις ομάδες τροφίμων μπορεί, υπό φυσιολογικές συνθήκες, να καλύψει τις διατροφικές ανάγκες του γενικού πληθυσμού.
Σήμερα όμως γνωρίζουμε πως η τυπική 'δυτική' δίαιτα (που τις τελευταίες δεκαετίες ακολουθούμε και στην Ελλάδα) συχνά παρέχει μικρότερες ποσότητες από τις απαιτούμενες για βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία. (Pao Em, Food Technology, 1981).
Επίσης πρόσφατες μελέτες στις ΗΠΑ έδειξαν πως μεγάλος αριθμός ατόμων καταναλώνει μικρότερες ποσότητες από ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο, ψευδάργυρο, χαλκό και μαγγάνιο από όσο χρειάζονται. (Pennington JA, J Nutr, 1996). Ειδικότερα όταν πρόκειται για υποθερμιδικό διαιτολόγιο απίσχανσης η χορήγηση συμπληρώματος κρίνεται πολλές φορές απαραίτητη.
Η αναγκαιότητα των συμπληρωμάτων διατροφής
H αναγκαιότητα της λήψης των συμπληρωμάτων εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως:
- ηλικία και φύλο
- συνολική διατροφή
- ύπαρξη οργανωμένης άσκησης
- ειδικές παθολογικές καταστάσεις
- οικογενειακό ιστορικό παθήσεων κ.ά.
Γενικά όμως είναι αποδεκτό πως κάποια άτομα ‘είναι πιθανό να χρειαστούν συμπλήρωμα βιταμινών και μετάλλων, για να καλύψουν τις διατροφικές τους ανάγκες’ όπως προτείνεται π.χ. από τα Dietary Guidelines for Americans 2000, από τα Department of Agriculture & Health and Human Resources και τα Dietary Guidelines 2000, ADA 2001.
Ειδικές κατηγορίες που χρειάζονται συμπληρώματα διατροφής
- Νεογνά
- Χορτοφάγοι
- Παιδιά και ενήλικες σε υποθερμιδική δίαιτα λόγω παχυσαρκίας
- Ανεπάρκειες σχετιζόμενες με φάρμακα (π.χ. αντιεπιληπτικά)
- Άτομα με ψυχογενή ανορεξία – βουλιμία
- Παιδιά που υποσιτίζονται
- Έφηβες σε εγκυμοσύνη
- Θηλάζουσες
- Δυσαπορρόφηση και άλλα χρόνια νοσήματα
- Ειδικές νοσολογικές καταστάσεις
- Άτομα με έντονη σωματική δραστηριότητα
- Άτομα τρίτης ηλικίας
Γιατί παίρνουμε τα συμπληρώματα
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους καταναλώνουμε τα συμπληρώματα. Π.χ. ας δούμε τι συμπληρώματα παίρνουν οι έφηβοι και γιατί;
Έφηβοι 11-18 ετών δήλωσαν ότι παίρνουν συμπληρώματα διατροφής όπως: αθλητικά ποτά, πολυβιταμινούχα συμπληρώματα, γκουαράνα, κρεατίνη, ενεργειακά ποτά, συμπληρώματα βοτάνων, υπερπρωτεϊνικά συμπληρώματα, συνένζυμο Q10.
Τα βασικότερα αίτια ήταν:
- Τα άμεσα αποτελέσματα στην κατάσταση της υγείας
- Πρόληψη ασθενειών
- Βελτίωση αμυντικού συστήματος
- Πίεση από γονείς για λήψη συμπληρωμάτων
- Γεύση
- Παροχή ενέργειας
- Καλύτερη αθλητική επίδοση
- Συνδυασμός με χαμηλοθερμιδική δίαιτα για απώλεια βάρους
(Consumption of nutritional supplements among adolescents:usage and perceived benefits, O’Dea J, Health Education Reaserch, 2003)
Ποιες κατηγορίες συμπληρωμάτων διατροφής υπάρχουν
Βιταμίνες
Μέταλλα
Ιχνοστοιχεία
Βότανα
Αμινοξέα
Ένζυμα
Μεταβολίτες
Εκχυλίσματα ιστών και αδένων (προστάτη, θύμου, θυρεοειδούς, ήπατος, σπληνός, παγκρέατος, υποφύσεως, ζελατίνη κ.λ.π)
Βασιλικός πολτός
Γύρη
Μαγιά μπύρας
Λεκιθίνη
Φυτικές ίνες
Q10
Πηγή:U.S. Food and drug Administration Center for Food Safety and Applied Nutrition, March 1999
Από το ιατροnet
Συμπληρώματα διατροφής: Σκευάσματα γιά την υγεία, την ομορφιά και την ευζωία
Το φάρμακο σου να είναι η τροφή σου και η τροφή σου το φάρμακο σου, διατύπωσε ο πατέρας της ΙατρικήςΙπποκράτης στην αρχαία Ελλάδα και τα λόγια του είναι επίκαιρα όσο ποτέ στις ημέρες μας. Η επιστήμη με την αλματώδη πρόοδο που έχει διαγράψει αποσαφήνισε εκτενώς τον σημαντικότατο ρόλο που διαδρατίζει η διατροφή στην υγεία αλλά και στην εξεωτερική εμφάνιση των ανθρώπων. Σε μιάν εποχή όπου οι ρυθμοί ζωής είναι έντονοι, η έλλειψη ελεύθερου χρόνου δεδομένη και το άγχος χαρακτηριστικό της καθημερινότητας, η δίαιτα μας δεν είναι σωστή.
Στον αντίποδα οι απαιτήσεις της κοινωνίας σήμερα καταδεικνύουν την αναγκαιότητα της όμορφης όψης, του καλλίγραμμου σώματος, του «ευ ζην», της μέγιστης αποδοτικότητα σε όλες τις δραστηριότητες. Η εικόνα μας «επιβάλλεται» να είναι συμβατή με το κοινωνικό πρότυπο. Ως εκ τούτου η προσπάθεια να είμαστε «επιθυμητοί» και «αποδεκτοί» ειναι για πολλούς αυτοσκοπός του αγγίζει τα όρια της εμμονής. Σε αυτές τις συνθήκες τα συμπληρώματα διατροφής γνωρίζουν μεγάλη επιτυχία και πλέον αποτελούν σημαντικό κομμάτι στην ζωή όλο και περισσοτέρων ανθρώπων. Οι συμπυκνωμένες μορφές θρεπτικών συστατικών έρχονται λοιπόν να συμπληρώσουν αλλά καιι να τελειοποιήσουν την διατροφή.
Συμπληρώματα διατροφής είναι τα διατροφικά προϊόντα αρμοδιότητας Ε.Ο.Φ. με σκοπό την συμπληρώση της συνήθους δίαιτας, τα οποία αποτελούν συμπυκνωμένες πηγές θρεπτικών συσταστικών ή άλλων ουσίων με θρεπτικές ή φυσιολογικές επιδράσεις μεμονωμένων ή σε συνδυασμό και τα οποία διατίθενται στο εμπόριο σε δοσομετρικές μορφές. Τα σκευάσματα αυτά είναι χρήσιμα σε συγκεκριμένες κατηγορίες ατόμων που δεν διατρέφονται σωστά κι ασκούνται, ζουν κι εργάζονται έντονα, στους εφήβους, στις γυναίκες κατά την διάρκεια της περιόδου και της εγκυμοσύνης, στους καπνιστές, σε όσους βρίσκονται σε καταστάσεις έντονου άγχους, σε άτομα που ακολουθούν υποθερμιδικές δίαιτες, σε όσους διατρέχονται μονομερώς, στα άτομα τα οποία έχουν αυξημένες ανάγκες κατά περιόδους, σε ασθενείς, στους χρήστες κάποιων φαρμάκων και στους αθλητές που υποβάλλονται σε σκληρές προπονήσεις. Επί πλέον ωρισμένα από τα προϊόντα αυτά μπορούν να αποδεχτούν χρήσιμα σε άτομα, που, κάνουν συγκεκριμένες ανάγκες, έχουν πρόβλημα στην αφομοίωση κάποιων βιταμινών, μετάλλων ή άλλων συσταστικών ή έχουν αυξημένη αποβολή στοιχείων λόγω κάποιας συγκεκριμένης καταστάσεως.
Τα συμπληρώματα διατροφής, που κυκλοφορούν σήμερα, είναι αναρίθμητα και αποτελούν ένα ραγδαία εξελισσόμενο κλάδο με ιδιαίτερο εμπορικό ενδιαφέρον. Τα σκευάσματα αυτά περιλαμβάνουν ένα σύνολο προϊόντων που περιέχουν μεμονωμένα ή σε συνδυασμό συστατικά που ικανοποιούν όλες τις ανάγκες. Μπορούν να ταξινομηθούν με διάφορους τρόπους, όπως με βάση την σύσταση τους, τους ανθρώπους που απευθύνονται ή με βάση την ευεργετική δράση στον ανθρώπινο οργανισμό. Σύμφωνα με την διεθνή βιβλιογραφία τα συμπληρώματα διατροφής χωρίζονται σε δυο μεγάλες κατηγορίες.
1. Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει τα κοινά ή συνήθη συμπληρώματα, που μπορούν δυνητικά, κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις, να χρησιμοποιήθουν από όλους. Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν οι πρωτεϊνες, οι βιταμίνες, τα μεταλλικά άλατα, απλοί τόποι αμινοξέων, τα συμπληρώματα που προέρχονται από τροφές (μαγιά μπύρας,σόγια, σπιρουλίνα) και διάφορα ισοτονικά ποτά.
2. Η δεύτερη κατηγορία, και περισσότερο αμφιλεγόμενη, περιλάμβανει προϊόντα τα οποία απευθύνονται μόνο σε αθλητές και όσους ακούνται συστηματικά και έντονα. Πρόκειται για σκευάσματα από βότανα, ενεργογόνες ουσίες όπως η κρεατίνη, πρωτεϊνες, «φυσικά» ορμονοδιεγερτικά και μυοαναπτυξιακά.
Το αυξημένο ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας τα τελευταία χρόνια για τα συγκεκριμένα προϊόντα λόγω της χρησιμότητάς τους στην εποχή μας που το άγχος, οι ρυθμοί ζωής η έλλειψη ελεύθερου χρόνου δεν επιτρέπει στους ανθρώπους να τρέφονται σωστά υπήρξε ώθηση στο καταναλωτικό κονό να στρέψει το βλέμμα του σε αυτά τα συσκευάσματα. Το αποτέλεσμα αυτού του ενδιαφέροντος είναι πλέον η υιοθέτηση των συμπληρωμάτων διατροφής ως μέρος του καθημερινού διαιτολογίου.Οι εταιρίες με την σειρά τους, αφουγκραζόμενες το στίγμα της εποχής, κυκλοφόρησαν και προώθησαν μεγάλη «γκάμα» προϊόντων που απευθύνονται για κάθε ανάγκη του σύγχρονου άνθρωπου. Έτσι είμαστε σε θέση να ξεχωρίσουμε προίόντα διατροφής που η λήψη τους βοηθάει όχι μόνο για την συμπλήρωση του καθημερινού μας διαιτολογίου αλλά και για την αντιμετώπιση διαφόρων καταστάσεων. Συνεπώς έχουμε διαθέσιμα βοηθήματα για την βελτίωση της ποιότητας ζωής μας. Σε αυτά μπορούμε να διακρίνουμε σκευάσματα για αδυνάτισμα, για την μνήμη, για στυτική δυσλειτουργία, για την εμμηνόπαυση.
Οι κυριότερες κατηγορίες συμπληρωματικών διατροφής που μπορεί ο καταναλωτής να βρει αυτήν την στιγμή στα φαρμακεία είναι οι έξης:
1. Πολυβιταμίνες: Σκευάσματα που περιέχουν βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία και η χρησιμότητα τους είναι η συμπλήρωση της καθημερίνης διατροφής. Υπάρχουν και πολυβιταμινούχα προϊόντα εμπλουτισμένα με τονώτικές ουσίες για (όπως συνένζυμο Q10, Ginseng,Guavdud) για μεγαλύτερη ενίσχυση του οργανισμού
2. Προβιοτικά: Είναι μικροργανισμοί μη παθογόνοι που αποτελούν την εντερική χλωρίδα. Θεωρούνται χρήσιμα σε περίπτωση χρήσης αντιβιοτικών λόγω λοιμώξεων, σε περίπτωσεις διάρροιας,
3. Αντιοξειδωτικά: Ουσίες που παρέχουν προστασία από τις ελεύθερες ρίζες που αποτελούν τοξική απειλή για τα κύτταρα τις οποίες εξουδετερώνουν. Το οξειδωτικό στρες το οποίο αποτρέπουν είναι υπεύθυνο για ασθένειες, την γήρανση και τον εκφυλισμό των κυττάρων.
4. Πολυακόρεστα λίπαρα οξέα (ωμέγα λιπαρά): Παρουσιάζουν θετικές επιδράσεις στην υγεία λόγω της ευεργετικής δράσης τους στο καρδιαγγειακό σύστημα. Παράλληλα ρυθμίζουν την άμυνα του οργανισμού και ενισχύουν τις πνευματικές διεργασίες.
5. Υπερτροφές (Superfoods): Οι κυριώτεροι εκπρόσωποι είναι η σπιρουλίνα, ο βασιλικός πολτός, η μαγιά μπύρας, το Ιπποφαές. Πρόκειται για προϊόντα που περιέχουν μεγάλη γκάμα
6. Πρωτεϊνούχα: Έχουν θερμιδική αξία και απευθύνονται κυρίως σε αθλητές. Περιλαμβάνουν πρωτεϊνες, αμινοξέα (η δομική μονάδα της πρωτεϊνης), κρεατίνη κ.α. Παρέχουν ενέργεια και δομικά συσταστικά για το μυικό σύστημα.
7. Nutricosmetics (καλλυντικά συμπληρώματα διατροφής): Είναι συμπυκνωμένες πηγές θρεπτικών συσταστικών (βιταμίνες, μεταλλικά άλατα, λιπαρά οξέα, αμινοξέα). Απευθύνοντια σε υγιείς ενήλικες που επιζητούν βελτιώση της κατάστασης του δέρματος, των μαλλιών, των νυχιών και της αισθητικής εικόνας γενικότερα. Δρούν από μέσα πρσφέροντας συσταστικά που παίζουν ενεργό ρόλο στην ποιοότητα της κερατίνης στιβάδας (δέρμα, μαλλιά και νύχια) και στον μεταβολισμό. Επιδρούν τόσο στος επιφανιακές όσο και στις βαθύτερες στιβάδες του δέρματος. Διακρίνονται σε εννέα κατηγορίες ανάλογα με το πρόβλημα που προορίζονται να αντιμετωπίσουν. 1.Αδυνάτισμα 2. Κυτταρίτιδα 3. Αντιγήρανση προσώπου ματιών 4. Τριχόπτωση 5. Βαριά πόδια- κατακράτηση υγρών 6. Υποβοηθητικά μαυρίσματος 7. Αντιμετώπιση συμπτωμάτων εμμηνόπαυσης 8. Υποβοηθητικά για άτομα που κόβουν το κάπνισμα 9. Προβλήματα ευερέσθιου εντέρου- μετεωρισμός. Θεωρούνται η πιο καινοτόμος και πολλά υποσχόμενη αγορά στον χώρο των συμπληρώματων.
8. Ειδικές φόρμουλες για διαταραχές: Η συμβολή της βοτανοθεραπείας και των θρεπτικών συσταστικών για την αντιμετώπιση διαφόρων καταστάσεων όπως το άγχος, η αϋπνία, η νευρικότητα, η στυτική δυσλειτουργία, οι μυοσκελετικοί πόνοι. Με αυτόν τον τρόπο πετυχαίνεται η βελτίωση παραμέτρων ζωής που δεν θεωρούνται νόσοι με φυσικό τρόπο.
Το πρόγραμμα λήψης ενός συμπληρώματος διατροφής για να δώσει καλύτερα αποτελέσματα θα πρέπει να διαρκεί 3-12 μήνες. Όταν το πρόγραμμα ολοκληρωθεί δεν πρέπει να σταματήσει απότομα η λήψη του αλλά με βαθμιαία μείωση της δοσολογίας ώστε να προσαρμοστεί ο οργανισμός. Τα σκευάσματα πρέπει να συνοδεύονται με λίγο νέρο όταν το στομάχι είναι γεμάτο ή με ένα ποτήρι νερό όταν το στόμαχι είναι άδειο. Τα συμπληρώματα περιέχουν συμπυκνωμένα συστατικά και μπορούν να δώσουν μεγάλο φορτίο εργασίας στο συκώτι, όταν δεν υπάρχουν ανάλογα υγρά να τα αραίωσουν. Η επικρατέστερη άποψη των ειδικών όσον αφορά τον τρόπο λήψης τους είναι για τις βιταμίνες και τα μέταλλα να λαμβάνονται με το φαγητό ενώ για τα αμινοξέα με άδειο στομάχι. Τα βότανα συνήθως προτιμότερο να λαμβάνονται με το φαγητό.
Συμπερασματικά γίνεται κατανοητό, ότι τα συμπληρώματα διατροφής έχουν διεισδύσει στην ζωή των ανθρώπων και αποτελούν σημαντικό σύμμαχο στην συμπλήρωση του καθημερινού διαιτολογίου. Η υποβαθμισμένη ποιότητα των τροφίμων σε συνδυασμό με την εύκολη λύση της προκατασκευασμένης τροφής δεν επιτρέπουν τον οργανισμό να πάρει τα συσταστικά που χρειάζεται.
Εν τούτοις τα σκευάσματα αυτά είναι βοηθήματα, δεν υποκαθιστούν την διατροφή, την συμπληρώνουν. Αποτελούν σημαντική συμβολή της φαρμακευτικής επιστήμης για την υγεία, την ομορφιά και την ευζωία.
Χαλίτσιος Κ. Χρήστος
Φαρμακοποιός
Αναρτήσεις
